امام صادق علیه السلام می فرمایند: من کراهت دارم از اینکه مرد برای خودش، فعل سختی را واجب کند

در حقیقت نذر همان التزام انسان به انجام عملی است که شخص بر خود واجب کرده تا برای پروردگارش انجام دهد؛ یعنی نذر، ارتباط و عهدی با خداوند متعال است

بر نذرکننده واجب است که به نذر خود وفا کند و به تاخیر انداختن آن هم جایز نیست مگر با دلیل موجّه

عباداتی به سادگی نگاه (2)

 

به نام خدا

در نوشتار پیشین، نگاه به چهره نورانی امیر المؤمنین، نگاه به اهل بیت علیهم السلام و همچنین نگاه به فرزندان و ذریه پیامبر صلی الله علیه و آله بنابر روایات، عبادت شمرده شد که بنا به روایت حضرت رضا علیه السلام تمام فرزندان از نسل پیامبر، در صورتی که از روش رسول اللَّه جدا نشوند و خویشتن را به گناهان آلوده نکنند، مشمول این مطلب هستند.

در این نوشتار ، موارد دیگری از این نگاهها را می خوانیم. 

نگاه با محبّت به پدر و مادر 

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:

نَظَرُ الْوَلَدِ إِلَى وَالِدَیْهِ حُبّاً لَهُمَا عِبَادَة (1)؛ نگاه کردن فرزند از روى مهر و محبّت به پدر و مادر، عبادت محسوب مى‏شود. (2) 

نگاه با محبّت به فرزند

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلوات الله علیه و آله: نَظَرُ الْوَالِدِ إِلَى‏ وَلَدِهِ‏ حُبّاً لَهُ عِبَادَةٌ (3)؛ نگاه از روی محبت والد به فرزندش، عبادت است.

نگاه به مصحف (قرآن)

اسحاق بن عمار گوید: به امام صادق گفتم: فدایت شوم، من قرآن را از بردارم، آیا خواندن از حفظ نیکوتر است یا با نظر کردن در مصحف؟

در پاسخ به من فرمود:

بَلِ‏ اقْرَأْهُ‏ وَ انْظُرْ فِی‏ الْمُصْحَفِ‏ فَهُوَ أَفْضَلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ عِبَادَةٌ (4)

نه بلکه قرآن را در حالى بخوان که در مصحف مى‏نگرى، که آن بهتر است. آیا نمى‏دانى که نگاه کردن در مصحف عبادت است؟ (5)

و از  حضرت صادق- علیه السّلام- است که:

مَنْ‏ قَرَأَ فِی‏ الْمُصْحَفِ‏ مُتِّعَ‏ بِبَصَرِهِ‏ وَ خُفِّفَ عَنْ وَالِدَیْهِ وَ لَوْ کَانَا کَافِرَیْنِ (6)

هر کس که از روى قرآن بخواند، عمر چشمش زیاد مى‏گردد و براى پدر و مادرش تخفیف داده مى‏شود اگر چه کافر باشند. (7)

راز عبادت بودن نگریستن به قرآن

ا زمحضر «آیت الله العظمی بهجت» سؤال شد که:

در روایت آمده که نگاه کردن به قرآن عبادت است. رازش در چیست؟

پاسخ معظم له:

آیا هیچ می دانیم قرآن مانند سایر مکتوبات نیست؟ گویی قرآن موجودی ربوبی از عالم نور و روحانی است که در عالم اجسام و اعراض ظهور کرده است. به دلیل این که چیز هایی از آن بر می آید و یا دیده می شود که از اجسام و اعراض دیده نمی شود. (8)

نگاه به عالم و دانشمند

در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله می خوانیم:

النَّظَرُ إِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ عِبَادَة (9)؛ نگاه کردن به روى دانشمند [به منزلت و پایه] عبادت و بندگى (خداى تعالى) است. (10)

حضرت صادق علیه السلام از طریق پدران بزرگوارش از پیامبر صلوات الله علیهم روایت فرموده:

النَّظَرُ إِلَى‏ وَجْهِ‏ الْعَالِمِ‏ حُبّاً لَهُ عِبَادَةٌ (11)؛ نگاه با محبت به چهره عالم، عبادت است.

از امام صادق علیه السلام، راجع به این سخن پیامبر (صلوات الله علیه و آله) که «نگاه کردن به چهره علما عبادت است». پرسیدند، فرمود:

هُوَ الْعَالِمُ الَّذِی إِذَا نَظَرْتَ إِلَیْهِ ذَکَّرَکَ الْآخِرَةَ وَ مَنْ کَانَ خِلَافَ ذَلِکَ فَالنَّظَرُ إِلَیْهِ فِتْنَةٌ اغْدُ عَالِماً أَوْ مُتَعَلِّماً أَوْ مُسْتَمِعاً أَوْ مُحِبّاً وَ لَا تَکُنِ الْخَامِسَ فَتَهْلِکَ.

 مقصود، آن عالمى است که هر گاه به او نگاه کنى، تو را به یاد آخرت بیاندازد، و هر کس جز این باشد، نگاه کردن به او، فساد است. یا عالم باش، یا متعلّم، یا مستمع، و یا دوستدار عالمان؛ پنجمى نباش که هلاک مى‏شوى. (12)

منظور چه عالمی است؟ 

از محضر مرحوم «آیت الله العظمی بهجت» قدّس سرّه سؤال شد که:

آیا روایتى که مى فرماید: «أَلنَّظَرُ إِلى وَجْهِ الْعالِمِ عِبادَةٌ» از باب این است که انسان را به یاد خدا مى اندازد؟

جواب معظّم له:

بله، در روایت است که از حضرت عیسى (علیه السّلام) سؤال کردند: یا رُوحَ اللّه‏ِ مَنْ نُجالِسُ؟ اى روح خدا، با چه کسى مُجالست و هم نشینى کنیم؟

فَقالَ (علیه السّلام): جَالِسُوا مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اللّه‏َ رُؤْیَتُهُ، وَ یَزِیدُ فِى عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ، وَ یُرَغِّبُکُمْ فِى الاْآخِرَةِ عَمَلُهُ» (14)

فرمود:

با کسى که دیدن او شما را به یاد خدا مى آورد، و سخن او بر دانش شما مى افزاید، و عمل او شما را به آخرت علاقمند مى کند. (15)

نگاه با محبت به برادر ایمانی

امام زین العابدین علیه السلام فرمود:

نَظَرُ الْمُؤْمِنِ‏ فِی‏ وَجْهِ‏ أَخِیهِ‏ الْمُؤْمِنِ‏ لِلْمَوَدَّةِ وَ الْمَحَبَّةِ لَهُ عِبَادَةٌ (16)

نگاه کردن مؤمن به چهره برادر مؤمن خود، بواسطه دوست داشتن و محبت به او، عبادت است. (17‏)

مشابه این حدیث، از حضرت رسول صلی الله علیه و آله نقل شده است. (18)

چند روایت زیبا

در احادیث متعددی، چند مورد از چیزهایی که نگاه به آنها عبادت شمرده شده، در کنار هم ذکر گردیده است. همچون نگاه به اهل بیت پیامبر، نگاه به امام، نگاه به خانه کعبه، نگاه به پیشوای عادل و...؛ جهت اختصار چند نمونه از این روایات، در پایان این نوشتار آورده می شود:

نکته جالبی که در روایات مختلفی به چشم می خورد، این است که «عبادت بودن نگاه به امیر المؤمنین علیه السلام و یا معصومین علیهم السّلام» در جاهای مختلفی در کنار «عبادت بودن نگاه به کعبه» بیان شده است؛ و در نوشتار پیشین، بیان شد که در روایات آمده است: مَثل على علیه السّلام مانند کعبه است که نگاه کردن به آن عبادت، و زیارت آن فریضه واجب می باشد. (19)

1.      امام رضا علیه السلام از پدران طاهرینش از رسول خدا (صلوات الله علیهم اجمعین) روایت فرمود که:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)‏ مُجَالَسَةُ الْعُلَمَاءِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى عَلِیٍّ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْبَیْتِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى‏ الْمُصْحَفِ‏ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَیْنِ عِبَادَةٌ. (20) 

مجالست علما عبادت است، و نظر به على بن ابى طالب (علیه السلام) عبادت است، و نظر به خانه کعبه عبادت است، و نظر به مصحف عبادت است، و نظر به پدر و مادر عبادت است. (21) 

2.      عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: النَّظَرُ إِلَى‏ الْکَعْبَةِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَیْنِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْإِمَامِ عِبَادَةٌ وَ قَالَ مَنْ نَظَرَ إِلَى الْکَعْبَةِ کُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ وَ مُحِیَتْ عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئَاتٍ. (22) 

ابو عبد اللَّه صادق (علیه السلام) فرمود: تماشاى کعبه عبادت است. تماشاى پدر و مادر عبادت است. تماشاى امام اهل بیت عبادت است. و فرمود: هر کس دیده به دیدار کعبه بدوزد، ده درجه بر حسنات او مى‏افزایند و ده درجه از سیّئات او مى‏کاهند. (23) 

شیخ صدوق (ره) فرموده:

وَ رُوِیَ‏ أَنَّ النَّظَرَ إِلَى‏ الْکَعْبَةِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ إِلَى الْوَالِدَیْنِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ مِنْ غَیْرِ قِرَاءَةٍ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ إِلَى وَجْهِ الْعَالِمِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرَ إِلَى آلِ مُحَمَّدٍ عِبَادَةٌ. (24) 

و روایت شده است که نظر به سوى کعبه عبادت است، و نظر به سوى والدین (پدر و مادر) عبادتست، و نظر در قرآن حتّى بدون خواندن عبادت است، و نظر به روى دانشمند عبادت ست، و نظر بسوى آل محمّد (معصومین علیهم السّلام) عبادت است. (25) 

عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ)، عَنْ عَلِیٍّ (عَلَیْهِ السَّلَامُ)، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ): النَّظَرُ إِلَى‏ الْعَالِمِ‏ عِبَادَةٌ، وَ النَّظَرُ إِلَى‏ الْإِمَامِ‏ الْمُقْسِطِ عِبَادَةٌ، وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَیْنِ بِرَأْفَةٍ وَ رَحْمَةٍ عِبَادَةٌ، وَ النَّظَرُ إِلَى أَخٍ تَوَدُّهُ فِی اللَّهِ (عَزَّ وَ جَلَّ) عِبَادَةٌ. (26)

از حسین بن على، از حضرت على، (علیهما السلام) روایت شده که رسول خدا (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) فرمود: نظر نمودن به عالم و دانشمند عبادت است و نظر کردن به امام (و پیشواى) عادل عبادت است، و نظر به پدر و مادر از روى رأفت و مهربانى عبادت است، و نگاه کردن به برادر دینى که در راه خداى با عزت و جلال او را دوست بدارى عبادت است. (27)

امام رضا علیه السلام فرمود که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده:

النَّظَرُ فِی‏ ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ عِبَادَةٌ النَّظَرُ فِی‏ وَجْهِ‏ الْوَالِدَیْنِ‏ وَ فِی‏ الْمُصْحَفِ‏ وَ فِی‏ الْبَحْرِ

نگاه کردن به سه چیز عبادت است. نگاه کردن به چهره پدر، نگاه کردن به قرآن و نگاه کردن به دریا. (28)

 

---

 

 

پی نوشت ها:

(1)    تحف العقول، ص 44؛ کشف الغُمّه، ص 243؛ بحارالأنوار، ج 72، ص 80؛ النوادر للراوندی، ص5، النظر إلى الوالدین

(2)    نوادر راوندى- ترجمه صادقى اردستانى، ص170، نگاه به پدر و مادر

(3)    مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏15، ص170، باب64 استحباب بر الإنسان ولده و حبه له و رحمته إیاه و الوفاء بوعده

(4)    الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص614، باب قراءة القرآن فی المصحف

(5)    الحیاة با ترجمه احمد آرام، ج2، ص239

(6)    عدة الداعی و نجاح الساعی، ص290، فصل: و یستحب اتخاذ المصحف فی البیت

(7)    آیین بندگى و نیایش، ص495، فصل دوم: داشتن قرآن در خانه و از روى آن خواندن

(8)    فریادگر توحید، ص153

(9)    بحار الأنوار، ج1، ص195

(10)بنادر البحار، ص102

(11)الجعفریات (الأشعثیات)، ص194

(12)مجموعة ورام(تنبیه الخواطر)، ج1، ص84

(13)من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 205؛ وسائل الشیعة، ج 12، ص 312؛ ج 13، ص 264

(14)اصول کافى، ج 1، ص 49؛ بحارالانوار، ج 1، ص 203؛ ج 14، ص 331 و...

(15)bahjat.ir

(16)تحف العقول، ص282؛ بحار الأنوار، ج‏75، ص140

(17)مواعظ امامان علیهم السلام-ترجمه جلد هفدهم بحار، ص127، بخش بیست و یکم: سفارشات حضرت زین العابدین(ع) و پند و اندرزهاى آن جناب

(18)مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‏9، ص152؛ الجعفریات (الأشعثیات)، ص194

(19) کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام، ص298، المبحث 15 فی تشبیهه بسورة الإخلاص و الکعبة و رأس النبی (ع) و تشبیه حقه بحق الوالد؛ آینه یقین، ص316، مبحث پانزدهم در تشبیه على(ع) به سوره اخلاص و کعبه معظمه و سر مبارک پیامبر اکرم(ص) و تشبیه حق آن حضرت به حق پدر نسبت به فرزند

(20)  کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط - القدیمة) ؛ ج‏2 ؛ ص268 و 269/ بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج‏1 ؛ ص204

(21)  کشف الغمة- ترجمه و شرح زواره‏اى، ج3، ص92

(22) الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏4، ص240، باب فضل النظر إلى الکعبة

(23)   گزیده کافى، ج3، ص241

(24) من لا یحضره الفقیه، ج‏2، ص205، باب فضائل الحج؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة علیهم السلام، ج5، ص185؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ط - القدیمة)، ج‏4، ص47، باب فضائل الحج

(25) من لا یحضره الفقیه- ترجمه غفارى، ج3، ص30، باب فضائل حج

(26)  الأمالی (للطوسی)، النص ص454، المجلس السادس عشر

(27)  طرائف الحکم یا اندرزهاى ممتاز، ص314

(28)  بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏10، ص368؛ صحیفة الرضا علیه السلام- ترجمه حجازى، ص82

 

چنانچه کسی عمداً مخالفت با قسم کند گناه کرده است باید کفاره بدهد، یعنى یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند، و اگر اینها را نتواند، باید سه روز پى در پى روزه بگیرد.

نتایج شوم شکست، هم دامن وظیفه‌شناسان را می‌گیرد و هم دامن وظیفه‌نشناسان را.

در این‌هنگام، از او دوری‌کنید و با او معاشرت نکرده و قطع رابطه نمایید.

 

بسم الله الرحمن الرحیم

 

می دانیم که شیطان برای گرفتار کردن هر شخصی از راه مناسب او وارد می شود. یکی از ترفندهایی که شیطان درباره برخی از افرادی که می خواهند مقید به رعایت مسائل شرعی باشند، اجرا می کند، گرفتار کردن آنها به وسواس است به گونه ای که موجب می شود نیروها و فرصتهای آن شخص، در پیچ و خم های ساختگی تلف شود وبا مشغول شدن به امور بیهوده، بعد از مدتی ممکن است از احکام شرعی زده شود و دل چرکین گردد؛ نمازی که زمانی در آن حال خوشی داشت، بی روح شود و...

ابن سنان گوید به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم: مردی هست که گرفتار وسواس در وضو و نماز می باشد و مرد عاقلی است.

فرمود: وَ أَیُّ عَقْلٍ لَهُ وَ هُوَ یُطِیعُ الشَّیْطَانَ؛ چه عقلى دارد که فرمانبرى شیطان می کند؟!

گفتم: چگونه فرمان شیطان می برد؟

فرمود: سَلْهُ هَذَا الَّذِی یَأْتِیهِ مِنْ أَیِّ شَیْ‏ءٍ هُوَ فَإِنَّهُ یَقُولُ لَکَ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَان؛ از او بپرس وسوسه‏اى که باو دست می دهد از چیست؟ قطعا به تو خواهد گفت از عمل شیطانست. (1)

بسیاری از وسوسه ها ناشی از آگاهی کم نسبت به مسائل شرعی و ندانستن وظیفه شرعی در مقابل آن است. در نوشتار پیش روی، پس از خواندن بیانات برخی از اساتید اخلاق اسلامی، نگاهی به احکام فقهی می اندازیم 

دو رکعت نماز با لباس نجس

مرحوم «آیت الله مجتهدی تهرانی» می فرماید:

«شخص وسواسی به محضر آیت الله گلپایگانی (رحمه الله) آمد و عرض کرد: ما زمستانها گرفتاریم، زیرا این کوچه و خیابان ها کثیف و نجس است و برف زمین را پاک نمی کند اگر ماشین و یا موتور عبور کند و آب به لباس ما ترشّح کند، چه کنیم؟ ایشان فرمودند: پاک است و نجس نیست، ولی گویا آن شخص وسواسی، قانع نشده بود لذا حضرت آیت الله گلپایگانی ادامه دادند و فرمودند: «اگر خدا 17 رکعت نماز با لباس پاک، از شما بخواهد و 2 رکعت نماز با لباس نجس، آیا آن دو رکعتی که باید با لباس نجس بخوانید، می توانید با همین ترشحات کوچه و خیابان بخوانید؟ یا اینکه برای اطمینان داشتن، به دستشویی رفته و از نجاسات آن به لباستان می مالید؟» آن شخص با این پاسخ زیبای آیت الله گلپایگانی جواب خود را گرفت و رفت غرض این است که اگر بتوانی قسم بخوری که فلان چیز نجس شده است، آن چیز نجس می شود و الّا پاک است.» (2)

وسواس، مانع از رسیدن به اهداف بلند

مرحوم «آیت الله حق شناس» در توضیحات مفصلی، در مباحث اخلاقی‎شان فرموده اند:

«بعضی از رفقا را می‌بینم که قدری از حد متعارف خارج شده‌اند. یک مسأله‌ی شرعی وجود دارد که آنهایی که در نواحی قطبی زندگی می‌کنند، -که شش ماه شب و شش ماه روز است- باید به منطقه‌ی معتدله رجوع کنند. [مثلا گفته شده که باید نماز و روزه خود را مطابق یکی از کشورهای معتدلی که در نصف النهار آنها قرار دارد انجام دهند.(3)]

کسی که وسواسی می‌شود و از حد متعارف خارج می‌شود، باید رفتارش را با متعارف مردم  مقایسه کند... شیطان با این وسوسه‌ها که اینجا نجس است و آنجا پاک است وآنجا ترشُّح شد و یا  وضو درست نشد و غسل درست نشد، هی با این وسوسه‌ها، انسان را از اهداف عالیه باز می‌دارد.

شارع مقدس در قسمت نجاست و طهارت به پایین‌ترین حد کفایت نموده است. مثلاً در برخی رستوران‌ها و مهمان‌خانه‌ها مشتری غیرمسلمان هم تردد دارد، اما صاحبش مسلمان است، صاحب رستوران هم شاید خیلی پای‌بند به نجاست و پاکی نباشد، در اینجا چه کار بکنیم؟ آیا باید احتراز بکنیم؟ آیا غذایشان نجس است؟  خیر، غذای این رستوران‌ها پاک است.

تا مادامی که علم به نجاست برای شما حاصل نشده است، اینها پاک است، برادر من!

یا اینکه در کمر شما، دُملی درآمده است. یک مایعی از پشت شما سرازیر می‌شود، شک می‌کنید که آیا آن مایعی که جریان پیدا کرده است، خون است؟ یا عفونت جراحت است؟ لزومی ندارد که  بررسی کنید، یا به کسی بگویید که بیاید و جای زخم را ببیند. نیازی به دیدن نیست، بلند شوید و نمازتان را بخوانید.

با این‌همه آسان گرفتن شرع باز هم انسان  وسواسی بشود؟!

به چه کسی وسواسی گفته می‌شود؟ به کسی که از حد متعارف خارج شده باشد و دائم گرفتار این توهم بشود که آیا  این شیء نجس است؟ یا پاک است؟ دو مرتبه،  سه مرتبه، هی دستش را بشوید.

پس اینگونه اشخاص باید به حد متعارف برگردند. این یک نوع بیماری روانی است که انسان بدان مبتلا می‌شود و  ترتیب اثر دادن به آن جایز نمی‌باشد. 

حضرت فرمودند: به آن شخص(وسواسی) بگو که اگر در دین گفته شده است که مثلاً یک مرتبه، یا دو مرتبه شستن کافی است، چرا سه مرتبه، یا چهار مرتبه دستت را می‌شویی؟ آن شخص در جواب این سؤال حضرت گفت: بر شیطان لعنت!

فهمیدی، داداش جون! پس بنابراین در هنگام وسواس، ترتیب اثر دادن، جایز نیست. یک صلوات بفرستید.» (4) 

نگاهی به احکام فقهی وسواسی ها

روشن است که درباره مسائل شرعی اشخاص وسواسی، هر کس باید به نظر مرجع تقلید خود مراجعه کند؛ در اینجا برای نمونه، بخشهایی از نظرات فقهی بعضی از مراجع تقلید معاصر، درباره اشخاص بیان می شود.

امام خمینی (ره):

«وسواس شرعى نداریم و کسى که از متعارف خارج شود وسواسى است و حرام است.» (5)

«اگر انسان حالتى دارد که در آب کشیدن چیز نجس یقین پیدا نمى‌کند، مى‌تواند به گمان خود اکتفا کند.» (6)

مرحوم آیت الله بهجت:

«وسواسى که غالباً پاک‌ها را نجس مى‌انگارد، باید بنابر تکلیف شرعى از این رویّه دست بردارد. (7)

مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی:

«وسواسى در حقیقت به منزله قبول نداشتن حکم خدا و رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله‌ در مورد طهارت مى‌باشد و گاهى موجب بطلان وضو مى‌شود. لذا شرعا و عقلا لازم است از این تخیلات شیطانى اجتناب شود و با بى‌اعتنایى مکرر مى‌توان آن حالت را از خود دور کرد.» (8)

آیت الله خامنه ای:

«کسانى که داراى حساسیت نفسانى شدیدى در مورد نجاست هستند (به این افراد در اصطلاح فقهى وسواسى گفته مى‌شود)، حتى اگر گاهى یقین به نجاست هم پیدا کردند، باید حکم به عدم نجاست کنند، مگر در مواردى که نجس شدن یک شى‌ء را با چشمان خود ببینند، به طورى که اگر فرد دیگرى هم آن را ببیند، یقین به سرایت نجاست پیدا کند، فقط در این موارد باید حکم به نجاست کنند.» (9) 

آیت الله صافی گلپایگانی:

«وسواسى نباید به شک خود اعتناء کند و مثل متعارف مردم عمل نماید.» (10) 

آیت الله مکارم شیرازی:

«وظیفه شما این است که به سایر مردم نگاه کنید و ببینید در چه حد به این امور اعتناء مى کنند و علم به نجاست پیدا مى کنند (منظور قشر متدیّن است) آن مقدار که آنها یقین پیدا مى کنند و آب مى کشند شما هم آب بکشید و نسبت به بقیّه تکلیفى ندارید؛ هرچند فکر شما به شما بگوید نجس است. زیرا در این گونه موارد افراد متدیّن عادى علم و یقین به نجاست پیدا نمى کنند.» (11) 

راهی برای درمان 

«آیت الله مکارم شیرازی»، در توضیحات مفصل تری درباره درمان وسواس می فرماید:

«وظیفه الهی و شرعی شما این است که در مسائلی که مبتلا به وسواس هستید مطابق افراد عادی متدین عمل کنید و به علم و یقین خود اصلاً توجّهی نکنید...

و هرگاه عمل دلچسب شما نبود و حتی خیال می کردید باطل است اعتنا نکنید وظیفه شرعی شما همین است و بس. مثلاً ما در سه دقیقه وضو می گیریم، شما بیش از این معطل نشوید هر چند دلچسبتان نباشد.» (12)

همچنین می فرماید:

«وسواسى بودن شما به علّت ندانستن مسائل است. اگر مسائل را درست، یاد بگیرید، راحت مى شوید. مسأله مهم این است که علم و یقین وسواسى نه ملاک نجاست است، نه ملاک طهارت.

 

و به عبارت واضح تر، باید ببینید افراد عادى متدیّن چه موقع علم به نجاست پیدا مى کنند، و چه موقع علم به طهارت، به همان مقدار قناعت کنید، و اگر قلب شما راضى نشد به آن اعتنا نکنید، و مسؤولیّت آن را به عهده ما بگذارید.

 

به شک و تردید اعتنا نکنید، حتّى کف توالت مادامیکه با چشم خود نجاستى در آن نبینید بگویید پاک است؛ کوچه ها، خیابانها، مغازه ها همه پاک است. اتومیبل هاى عمومى، صندلى ها و دسته درهاى آنها پاک است، حمّام مادامى که چیز نجسى به یقین در آن نباشد پاک است.

 

تمام مسلمانها و بچّه هاى آنها مادامى که نتوانید قسم به نجس بودن آنها بخورید پاک هستند. وظیفه شرعى شما این است که به آنچه گفته ایم عمل کنید، و بعد از یک هفته آثار مثبت آن را خواهید دید.» (13)

 

 

پی نوشت ها:

(1)    الکافی، ج‏1، ص12، کتاب العقل و الجهل؛ اصول کافى- ترجمه مصطفوى، ج‏1، ص13

(2)    پایگاه وارثون

(3)    استفتائات آیت الله مکارم شیرازی درباره مسلمانان ساکن مکانهای قطبی

(4)    پایگاه وارثون

(5)    استفتاءات (امام خمینى)، دفتر انتشارات اسلامى، ج‌1، ص109

(6)    توضیح المسائل امام خمینى، ص56

(7)    استفتاءات آیت الله بهجت، ج‌1، ص85

(8)    جامع المسائل فارسى، آیت الله فاضل، ج‌1، ص46 و 47

(9)    أجوبة الاستفتاءات فارسى، ص61

(10)جامع الأحکام (آیت الله لطف الله صافى)، ج‌1، ص32

(11)پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مکارم شیرازی

(12)همان

(13)همان