یامعین الضعفاء |
در تفسیر امام حسن عسکری(علیهالسلام) در ثواب شروع وضو با بسم الله آمده است: “و ان قال فی اول وضوئه بسم الله الرحمن الرحیم طهرت اعضاؤه کلها من الذنوب ؛ و اگر گفت بسم الله در آغاز وضویش، باعث پاک شدن همه اعضا از گناهان میشود. ”
در روایات اسلامی به قدری به این آیه از قرآن مجید اهمیت داده شده است که آن را همردیف «اسم اعظم الهی» معرفی کردهاند. امام علی بن موسیالرضا(علیهالسلام) میفرماید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَقْرَبُ إِلَی اسْمِ اللَّهِ الْأَعْظَمِ مِنْ نَاظِرِ الْعَیْنِ إِلَی بیاضها؛ بسم الله الرحمن الرحیم، به اسم اعظم خدا نزدیکتر از سیاهی چشم است،به سفیدی آن.» آنچه از میان روایات امامان معصوم: درباره اهمّیت «بسم الله الرحمن الرحیم» به دست میآید عبارت است از: 1. امامان معصوم: هیچ کاری را بدون گفتن این جمله آغاز نمیکردند.2. سفارش میکردند غذا را با این جمله آغاز و اگر چند غذا تناول میکنید برای هر کدام جدگانه «بسم الله» بگویید و چنانچه فراموش کردید، جمله «بِسمِ الله عَلی اَوَّلِهِ وَ آخِرِهِ» را بر زبان جاری کنید. این مطلب، به اهمیت فوقالعاده شروع غذا با نام خداوند اشاره میکند.3 بلند گفتن و آشکار کردن «بسم الله الرحمن الرحیم»، بسیار سفارش شده است. امام صادق(علیهالسلام) میفرماید: «حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ أَنَّهُ قَالَ التَّقِیَّه دِینِی وَ دِینُ آبَائِی فِی کُلِّ شَیْ ءٍ إِلَّا فِی تَحْرِیمِ الْمُسْکِرِ وَ خَلْعِ الْخُفَّیْنِ عِنْدَ الْوُضُوءِ وَ الْجَهْرِ به بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ؛ پدرم از پدرانش روایت کرده است که علی بن ابیطالب فرمود: تقیه در هر چیز، دین من و دین پدران من است؛ جز در تحریم مستکننده و در کندن کفش، [برای مسح] هنگام وضو و در بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم.» آثار گفتن " بسم الله "1- در وضو در تفسیر امام حسن عسکری(علیهالسلام) در ثواب شروع وضو با بسم الله آمده است: “و ان قال فی اول وضوئه بسم الله الرحمن الرحیم طهرت اعضاؤه کلها من الذنوب؛1 و اگر گفت بسم الله در آغاز وضویش، باعث پاک شدن همه اعضا از گناهان میشود. ” امام صادق(علیه السلام) درباره تأثیر “بسم الله ” میفرماید: الا اعلمک کلمات اذا وقعت فی ورطه او بلیه فقل بسم الله الرحمن الرحیم لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم فان الله یصرف بها عنک ما یشاء من انواع البلاء؛7 آیا برای زمان نابودی و هلاکت، کلماتی به تو بیاموزم؟ پس بگو: “بسم الله الرحمن الرحیم لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم “، که خداوند به سبب آن، هر نوع بلایی را که بخواهد از تو دفع میکند
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به فردی که درباره ثواب وضو سؤال داشت، فرمود: “فاعلم انک اذا ضربت یدک فی الماء و قلت بسم الله الرحمن الرحیم تناثرت الذنوب التی اکتسبتها یداک فاذا غسلت وجهک تناثرت الذنوب التی اکتسبتها عیناک بنظرهما و فوک بلفظه فاذا غسلت ذراعیک تناثرت الذنوب عن یمینک و شمالک فاذا مسحت راسک و قدمیک تناثرت الذنوب التی مشیت الیها علی قدمیک فهذا لک فی وضوئک؛2 بدان! چون دستت در آب بری و “بسم الله الرحمن الرحیم ” بگویی، گناهانی که دستهایت انجام داده فرو میریزد و چون چهره خویش را بشویی، گناهانی که چشمهایت با نگاه کردنشان انجام دادهاند از بین میرود، همچنین گناهان دهانت که تلفظ کرده زدوده میشود و وقتی دو دست خود را از آرنج بشویی، گناهان، از دست راست و چپت فرو میریزد و چون بر سر و پشت پاهای خود مسح کشی، گناهانی از بین میرود که قدمهایت به سوی آنها گام برداشتهاند. پس این، پاداش وضوی تو است. ”
حضرت علی(علیه السلام) میفرماید: “ان من توضا فذکر اسم الله طهر جمیع جسده و کان الوضوء الی الوضوء کفاره لما بینهما من الذنوب و من لم یسم لم یطهر من جسده الا ما اصابه الماء؛3 هر کس وضو بگیرد و نام خدا را ذکر کند (بسم الله الرحمن الرحیم بگوید) تمام بدنش پاک میشود و این وضو تا وضو [بعد]، خود کفاره گناهان میان دو وضو است و هر کس بسم الله نگوید، فقط اندامهایی که آب به آنها رسید پاک میشود. ” 2- تعلیم به کودکان پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: “انه اذا قال المعلم للصبی قل بسم الله الرحمن الرحیم فقال الصبی بسم الله الرحمن الرحیم کتب الله براءه للصبی و براءه لابویه و براءه للمعلم؛4هرگاه معلم به کودک بگوید: بگو: “بسم الله الرحمن الرحیم “، پس کودک بگوید: “بسم الله الرحمن الرحیم “، خداوند برای این کودک و پدر و مادر او و این معلم، برائت [از آتش] خواهد نوشت. ” 3. هنگام افطار امام کاظم(علیه السلام) از پدرانش نقل میفرماید:“ان لکل صائم عند فطوره دعوه مستجابه فاذا کان اول لقمه فقل بسم الله [اللهم] یا واسع المغفره اغفرلی قال و فی روایه اخری بسم الله الرحمن الرحیم یا واسع المغفره اغفرلی فانه من قالها عند افطاره غفرله.5 همانا برای هر شخص روزه دار، هنگام افطارش، دعای مستجابی است. پس هنگام لقمه نخست، بگو: “بسم الله یا واسع المغفره اغفرلی ” و در روایت دیگر است (که بگو:) “بسم الله الرحمن الرحیم یا واسع المغفره اغفرلی. ” پس کسی که هنگام افطارش، این کلمات را بگوید، آمرزیده خواهد شد. ” 4. هنگام دعا
5. هنگام گرفتاری امام صادق(علیه السلام) درباره تأثیر “بسم الله ” میفرماید: “الا اعلمک کلمات اذا وقعت فی ورطه او بلیه فقل بسم الله الرحمن الرحیم لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم فان الله یصرف بها عنک ما یشاء من انواع البلاء؛7 آیا برای زمان نابودی و هلاکت، کلماتی به تو بیاموزم؟ پس بگو: “بسم الله الرحمن الرحیم لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم “، که خداوند به سبب آن، هر نوع بلایی را که بخواهد از تو دفع میکند. ” امام صادق(علیه السلام) میفرماید: اذا اتی احدکم اهله فلیذکرالله فان من لم یذکرالله عندالجماع و کان منه ولد کان ذلک شرک شیطان و یعرف ذلک بحبنا و بغضنا؛10 هر یک از شما چون با همسرش خلوت کند، خداوند را یاد کند (بسم الله الرحمن الرحیم بگوید)؛ زیرا هرکس هنگام نزدیکی، نام خدا را نبرد و فرزندی به وجود آورد شیطان در آن دخالت کرده باشد و این مطلب، با دوستی و دشمنی با ما مشخص میشود
6. اثر “بسم الله ” در دفع بلا
امام کاظم(علیه السلام) به مفضل بن عمر فرمود: “یا مفضل احتجب من الناس کلهم به بسم الله الرحمن الرحیم و بقل هوالله احد اقراها عن یمینک و شمالک و من بین یدیک و من خلفک و من تحتک و من فوقک و اذا دخلت علی سلطان جائر حین تنظر الیه فاقراها ثلاث مرات واعقد بیدک الیسری ثم لاتفارقها حتی تخرج من عنده؛8 ای مفضل! با “بسم الله الرحمن الرحیم و با قل هوالله احد “، خود را از تمام مردم بپوشان. آن را سمت راست و چپ و مقابل و پشت سر و پایین و بالای خودت بخوان و هرگاه بر حاکم ظالمی وارد شدی و نگاهت به او که افتاد، آن را سه مرتبه بخوان و دست چپ خود را گره بزن، سپس آن را باز نکن تا از نزدش خارج شوی. ” 7. هنگام خروج از منزل امام باقر(علیه السلام) میفرماید: “من خرج من بیته فقال بسم الله الرحمن الرحیم قال له الملکان هدیت و اذا قال لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم قالا له وقیت و اذا قال توکلت علی الله قالا له کفیت فیقول الشیطان کیف اصنع به من هدی و وقی و کفی؛9 هرکس که از خانهاش خارج شود و “بسم الله الرحمن الرحیم ” بگوید، دو فرشته به او میگویند: هدایت شدی و هرگاه بگوید: “لاحول و لا قوه الابالله العلی العظیم “، به او میگویند: نگاه داشته شدی و هرگاه بگوید: “توکلت علی الله “، به او میگویند کفایت شدی. [در اینجا] شیطان میگوید: چه کار کنم با کسی که هدایت شده، نگاه داشته شده و کفایت شده است. ” 8. در مسائل زناشویی امام صادق(علیه السلام) میفرماید:“اذا اتی احدکم اهله فلیذکرالله فان من لم یذکرالله عندالجماع و کان منه ولد کان ذلک شرک شیطان و یعرف ذلک بحبنا و بغضنا؛10 هر یک از شما چون با همسرش خلوت کند، خداوند را یاد کند (بسم الله الرحمن الرحیم بگوید)؛ زیرا هرکس هنگام نزدیکی، نام خدا را نبرد و فرزندی به وجود آورد شیطان در آن دخالت کرده باشد و این مطلب، با دوستی و دشمنی با ما مشخص میشود. ” 9. در شروع غذا ابی سیار میگوید: به امام صادق(علیه السلام) گفتم: “انی اتخم قال سم قلت قد سمیت قال فلعلک تأکل الوان الطعام قلت نعم قال فتسمی علی کل لون قلت لاقال فمن هاهنا تتخم؛11 من [هنگام خوردن غذا ناراحت میشوم و] تخمه میکنم. فرمود: [غذای خود را] با نام خدا آغاز کن، گفتم: چنین میکنم. فرمود: شاید غذاهای رنگارنگ میخوری؟ گفتم: بله. فرمود: بر هر رنگی نام خدا میبری؟ گفتم: نه. فرمود: پس بدین سبب ناراحت میشوی [و تخمه میکنی]. ”
پی نوشت ها : 1- تفسیر امام حسن عسکری، ص 125. 2- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 1، ص 393. 3- من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 1، ص 05. 4- مستدرک الوسائل، ج 4، ص 683 و 783. 5- وسائل الشیعه، ج 01، ص 941. 6- مجموعه ورام، ج 1، ص 23. 7- عده الداعی، ابن فهد حلی، 7041 ق. ص .280 8- همان، ص 392. 9- اعلام الدین، حسن بن ابی الحسن دیلمی، ص 493. 10- من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 40.4 11- وسائل الشیعه، ج 42، ص 263. رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: “لایرد دعاء اوله بسم الله الرحمن الرحیم؛6 دعای آغاز شده با بسم الله الرحمن الرحیم رد نمیشود. ” [ جمعه 90/11/14 ] [ 12:0 عصر ] [ فولادپور ]
درباره ارزش معنوی و عظمت روحانی آیةالکرسی روایات بسیاری از رسول اکرم ص و ائمه طاهرین علیهمالسلام برای مزید اطلاع به بعضی از آنها اشاره میشود.
1ـ بزرگترین آیه در قرآن عن رسول اللّه ص اَنَّه قالَ: «اِنّ اَعْظَمَ آیةٍ فِی الْقُرْآنِ آیةُ الْکُرْسیّ»ترجمه: از پیامبر اسلام ص سلم نقل شده است که فرمودند: بدرستیکه بزرگترین آیه در قرآن آیةالکرسی میباشد.
2 ـ گنج آسمانیعَنْ عَلِیٍ علیهالسلام اَنَّهُ قالَ: «لَوْ تَعْلَمُونَ مافیها لَما تَرَکْتُمُوها عَلی حالٍ اِنَّ رسولَ اللّهِ6 قال: اُعْطیتُ آیةَ الکرسیِّ مِن کَنْزِ تَحْتِ الْعَرْشِ لَم یُؤتَها نَبِیٌّ قَبْلی» علی علیهالسلام فرمودند: اگر از آثار معنوی این آیه شریفه آگاه میبودید در هیچ حالی، آنرا ترک نمیکردید پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود: آیةالکرسی از گنجینهای در زیر عرش به من عطا شده است و قبل از من به هیچ پیغمبری چنین عطائی نشده است.
3 ـ آیةالکرسی سیّد سوره بقرهعَنْ عَلِیٍ علیهالسلام قال: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ ص یَقُولُ یا عَلِیّ…سَیِّدُ الْکَلامِ الْقُرْآنُ وَسَیِّدُ الْقُرْآنِ الْبَقَرَةُ وسَیِّدُ الْبَقَرَةِ آیَةُ الْکُرْسِیّ یا عَلِیُّ اَنَّ فیها لَخَمْسینَ کَلِمَةً فی کُلِّ کَلِمَةٍ خَمْسَونَ بَرَکَةً» رسول اکرم ص ضمن حدیثی به علی علیهالسلام فرمود: قرآن کلام برتر و بزرگ است و سوره بقره سد قرآن و آیةالکرسی سید بقره است سپس فرمود: در آیةالکرسی پنجاه کلمه است و در هر کلمه پنجاه برکت و خیر وجود دارد.
4ـ اثر خواندن آیةالکرسی در هر صبحهر کس صبح یک مرتبه آیةالکرسی را بخواند خداوند متعال یک ملک مُوَکِّل فرماید که تا شام او را از بلیّات محافظت کند و چون دو مرتبه بخواند دو ملک مُوَکِّل فرماید و چون سه مرتبه بخواند سه ملک مأمور فرماید و چون چهار بار بخواند چهار ملک موکل فرماید که او را از بلیّات نگاهدارند تا شام و چون پنج مرتبه بخواند خطاب شود که واگذارید او را که من خودم نگاهداری مینمایم همچنین اگر شام قرائت نماید تا صبح از بلاها محفوظ میماند. در قرآن مجید، دو آیه هست که احادیث بسیاری در بیان عظمت آنها از رسول اکرم (صلی الله علیه و آ له) و ائمه اطهار وارد شده است، این دو آیه عبارتند از: آیه نور و آیه الکرسی
5 ـ ثواب آیةالکرسی در نماز مستحبیقال ابو عبداللّه علیهالسلام : «مَنْ قَرَأَ قل هُوَ اللّهُ اَحَدٌ وَاِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَآیَةَ الکُرْسیِّ فی کُلِّ رَکْعَةٍ مِنْ تَطّوُّعِهِ فَقَدْ فَتَحَ اللّهُ لَهُ بِاَفْضَلِ اَعْمالِ الاْدَمیّینَ اِلاّ مَنْ اَشْبَهَهُ فَزادَ عَلَیْهِ»امام صادق علیهالسلام فرمود: هر کس در هر رکعت از نماز مستحب خود سوره قل هو اللّه احد وانا انزلناه و آیة الکرسی را بخواند خداوند او را موفق به افضل اعمال انسانها نموده است. مگر آن کسی که شبیه او کند و از او زیادتر بخواند.
6 ـ آیة الکرسی برتر قرآن شریفعن الصّادِقَ علیهالسلام قال: «اِنَّ لَکُلِّ شیءٍ ذِرْوَةٌ وَذِرْوَةُ الْقُرْآنِ آیَةُ الکُرْسِیِّ» امام صادق علیهالسلام فرمودند: برای هر چیز فرد برتر و نقطه اعلا وجود دارد و آیة الکرسی اعلا و برتر قرآن شریف است. «فضیلت آیت الکرسی را میدانید ؟ در دائرة المعارف تشییع 1 درباره«آیه الکرسی» آمده است: در قرآن مجید، دو آیه هست که احادیث بسیاری در بیان عظمت آنها از رسول اکرم (صلی الله علیه و آ له) و ائمه اطهار وارد شده است، این دو آیه عبارتند از: آیه نور و آیة الکرسی. ابوالفتوح رازی مینویسد: ابی بن کعب گفت: رسول خدا(صلی الله علیه و آ له) پرسید: کدام آیت در کتاب خدا عظیمتر است یا ابا المنذر؟ من گفتم: خدا و رسول او اعلماند، دوباره پرسید تا سه بار، من گفتم: خدا و پیغمبرش اعلماند، در آخرین مرتبه گفتم: آیتالکرسی؟ رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) دست بر سینه من نهاد و گفت: «هنیئاً لک یا ابا المنذر». نیز مینویسد: امام علی (علیهالسلام) از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل کرده است: قرآن والاترین کلامهاست و سوره بقره، سرور قرآن و آیة الکرسی سرور سوره بقره. در آیة الکرسی پنجاه کلمه است و در هر کلمه پنجاه برکت. امام صادق (علیهالسلام) فرمود: برای هر چیزی اوجی میباشد و اوج قرآن، آیه الکرسی است، هر که یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگواری، از ناگواریهای دنیا و هزار ناگواری از ناگواریهای آخرت را از او بگرداند که آسانترین ناگواری دنیا، فقر، و سهلترین ناگواری آخرت، عذاب قبر است و من به امید رسیدن به آن مقام آن را میخوانم
ملاصدرا در مقدمه تفسیری که درباره آیة الکرسی نوشته خبری به این مضمون نقل میکند که اسم اعظم الهی در آیة الکرسی و اوّل سوره آل عمران است، ملاّ فتح اللّه کاشانی بیست حدیث در فضیلت آیه الکرسی نقل میکند از جمله مینویسد: امیرالمؤمنین (علیهالسلام) روایت کرده که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) را دیدم که بر بالای منبر فرمود: هر که آیة الکرسی را در عقب هر نماز واجب بخواند هیچ چیز او را از بهشت منع نکند و بر این مواظبت نکند مگر صدّیقی یا عابدی. «کرسی» به تعبیر قرآن مجید، کما بیش مانند عرش است به این معنا که هر دو، دو معنی دارند: یکی تخت و سریر و دیگری علم و عظمت و قدرت الهی و کرسی در آیه الکرسی به همین معنای اخیر است.
«آیة الکرسی» آیه 255 سوره بقره است که اوّل آن «اللّه لا اله الاّ هو…» و آخر آن«و هو العلی العظیم» میباشد، ولی در قرون اخیر دو آیه بعدی را که از «لا اکراه فی الدین … » شروع و به «هم فیها خالدون» ختم میشود را جزو آن گرفتهاند؛ امّا چون در احادیث اشاره به «پنجاه کلمه» و «یکصد و هفتاد حرف» شده، نیز با توجّه به اینکه «کرسی» در همان آیه 255 سوره بقره آمده و معنای این دو آیه موقوف بر هم نیست؛ لذا صحیح آن است که همان آیه را به تنهایی آیة الکرسی به حساب آوریم. در بحارالانوار هم در حدیثی که از امالی شیخ طوسی نقل میکند، تصریح دارد که حضرت علی(علیهالسلام) آیة الکرسی را از «الله لا اله …» آغاز و به «هو العلی العظیم» ختم کرد. علامه طباطبایی در جلد دوم تفسیر المیزان درباره آیه الکرسی میفرماید:
آیة الکرسی،از صدر اسلام مشهور بوده، در زمان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و حتی از زبان آن جناب به این نام بیان میشد، همچنان که این نامگذاری در روایات وارده از آن جناب و از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ و از صحابه به چشم میخورد و این احترام،بدون جهت نبوده، بلکه به خاطر معارف دقیق و لطیفی است که در این آیه آمده و آن عبارت است از: توحید خالصی که جمله «اللّه لا اله الا هو…» بر آن دلالت دارد و همچنین «قیمومیت مطلقهای» که در آن آمده و ….«المیزان» واژه «کرسی» را این گونه معنا میکند: کرسی از ماده(ک ـ ر ـ س) گرفته شده که به معنای وصل کردن اجزای ساختمان است و اگر تخت را کرسی خواندهاند به این جهت بوده که اجزای آن به دست نجّار ـ اگر چوبی باشد ـ و بسیاری از مواقع این کلمه را کنایه از مُلک و سلطنت میگیرند و میگویند: فلانی از کرسی نشینان است، یعنی او قدرت وسیع دارد و منطقه تحت نفوذ او گسترده است. در کتاب قاموس قرآن ـ که فرهنگ واژههای قرآنی است ـ درباره آیه الکرسی آمده است: آیه 255 سوره بقره مشهور به آیة الکرسی است و از صدر اسلام، حتی در زمان رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) چنان که از روایات شیعه و سنی برمیآید به این نام معروف شده است، این آیه، توحید خالص و قدرت و قیمومیت خداوند را در جهان به بهترین وجهی روشن و بیان میکند، توجّه به الفاظ و معانی آن از توضیح بیشتر بینیاز میکند و چون دارای این مقام و عظمت است؛ لذا درباره حفظ و خواندن و توجّه به معانی آن بیشتر توجّه شده و فضائلی درباره آن نقل گردیده است.
احادیثی درباره فضیلت آیة الکرسیامام صادق (علیهالسلام) فرمود: برای هر چیزی اوجی میباشد و اوج قرآن، آیه الکرسی است، هر که یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگواری، از ناگواریهای دنیا و هزار ناگواری از ناگواریهای آخرت را از او بگرداند که آسانترین ناگواری دنیا، فقر، و سهلترین ناگواری آخرت، عذاب قبر است و من به امید رسیدن به آن مقام آن را میخوانم.همچنین آمده است که شیخ طوسی در کتاب آمالی خود آورده که گفته است: راوی میگوید از حضرت علی (علیهالسلام) شنیدم که میفرمود: باور نمیکنم که کسی اسلام را فهمیده و یا در اسلام متولد شده باشد و سیاهی شب را به صبح پیوند زند و این آیه را نخواند، عرض کردم منظور از سیاهی شب چیست؟ فرمود: یعنی نیمه شب، آن گاه فرمود: اگر بدانید این آیه چیست و یا در این آیه چیست، در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد. رسول اکرم فرمودند : هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق می گردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگه دارد
برترین آیهاباذر در جلسهای از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) پرسید: برترین و فاضلترین آیهای که بر شما نازل شده است کدام است؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: آیة الکرسی! زیرا در آن آیه کریمه، کلمه شریفه: «حی، قیوم» ذکر شده است. اگر چه سوره «فاتحة الکتاب» افضل سورهها و «عصاره قرآن» است؛ ولی این منافات ندارد که «آیة الکرسی» افضل آیهها باشد، زیرا یکی مربوط به سوره است و دیگری مربوط به آیه.
خواندن آیة الکرسی بعداز نمازپیامبر فرمودند: هر کس آیة الکرسی را بعد از نماز بخواند هفت آسمان شکافته گردد و به هم نیاید تا خداوند متعال به سوی خواننده آیة الکرسی نظر رحمت افکند و فرشته ای را بر انگیزد که از آن زمان تا فردای آن کارهای خوبش را بنویسد و کارهای بدش را محو کند. رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: یا علی بر تو باد به خواندن آیه الکرسی بعد از هر نماز واجب. زیرا به غیر از پیغمبر و صدیق و شهید کسی به خواندن آن بعد از هر نماز محافظت نمی کند و هر کس بعد از هر نماز آیة الکرسی را بخواند به جز خداوند متعال کسی او را قبض روح نمی کند و مانند کسی باشد که همراه پیامبران خدا جهاد کرده تا شهید شده است و فرمود: بعد از مرگ بلا فاصله داخل بهشت می شود و به جز انسان صدیق و عابد کسی بر خواندن آیة الکرسی مواظبت نمی کند. در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده است: " هر کس آیة الکرسی را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بیچارگی در امان شود و رزق او وسعت یابد و خداوند به او از فضل خودش مال زیادی بخشد." رسول اکرم فرمودند : هر کس آیة الکرسی را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق می گردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگه دارد. خداوند به موسی بن عمران وحی فرمود: کسی که بعد از نماز واجبش آیة الکرسی بخواند خداوند متعال به او قلب شاکرین – اجر انبیا و عمل صدیقین را عطا فرماید و چیزی جز مرگ از داخل شدن او به بهشت جلوگیری نمی نماید. مداومت نمی نماید به آن مگر پیامبر یا صدیق یا کسی که از او راضی شده ام و یا شخصی که شهادت را روزی او می نمایم.
منابع : سایت حریم قرآن سایت پرسمان
[ یکشنبه 90/11/9 ] [ 6:20 عصر ] [ فولادپور ]
بسیاری از افراد هر اتفاق بد یا حادثه ناگوار و سرنوشت بد را از خدا میدانند و چنین میگویند که چه کنیم خواست خدا این طور بوده است. آیا همه این اتفاقات بد از خداست و ما در سرنوشت و اتفاقات خوب و بد زندگی خود موثر نیستیم؟
چرا همان گونه که در جهان نیز هر حادثه و پدیده ای یک پیامد خاص دارد در عالم متافیزیک نیز هر اندیشه و رفتاری پیامد ویژه خود را دارد در مسائل فیزیکی آثار بر همگان آشکار است اما در مسائل فیزیکی پی بردن به آثار و اندیشهها و رفتارها چنان آشکار نیست و علت همه گرفتاریها و بدبختیها را تشخیص نمیدهیم. اما قرآن به آثار و پیامدهای همه کارها اعم از خوب و بد اشاره کرده است. قانون علت و معلول یکی از مهمترین قوانین و سنتهای الهی است که بیانگر نعمت و نقمت است بین عقلای عالم بدیهی است که هر گاه باران بیاید نشان دهنده این است که علتش ابر و باد و هوای سرد است و هر جا نور و گرمایی پدیدار گردد نشانگر وجود آتش یا منبع انرژی است. دنیایی که ما در آن زندگی میکنیم قوانین خاص دارد که در چارچوب سنتهای الهی تعریف شده است اعمال ما نیز از چنین قوانینی پیروی میکنند و قانون مهم این است که ارتباطی بین اعمال انسان و حوادث این جهان وجود دارد و آثار و نتایج اعمال ما به خود ما برمی گردد. وَلَیَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَعَ أَثْقَالِهِمْ؛مسلماً بارهای [گناهان] خود را با بارهای دیگری [از گناهان کسانی که گمراهشان کردند] همراه با بارهای خود به دوش خواهند کشید ،(عنکبوت -13) معنای اثم و گناهاثم به معنای کندی و عقب افتادن است و از آن جا که گناهان، انسان را از رسیدن به خیرات عقب میاندازد این واژه بر آن اطلاق شده است و در قرآن نیز اثم به هر کار و هر چیزی گفته میشود که حالتی در روح و عقل به وجود می آورد و از رسیدن به نیکیها و کمالات باز میدارد. آثار گناه در زندگی بسیاری از ما مشهود است ولی غافلانه همین پیامدها و حوادث ناگوار در زندگیمان را از سرنوشت بد و روزگار میدانیم. فراموش کردن خدا سبب فراموشی خود میشود زیرا از یک سو در لذتهای مادی و شهوات حیوانی فرو میرود و در سوی دیگر خدا و قدرت و او را فراموش میکند و تا ابد از همه الطاف و نعمتهای الهی بی بهره میماند. به این طریق واقعیت و هویت انسانی خویش را که عین وابستگی به خداست را فراموش میکند
از دست دادن ابزار فهمبسیار دیدهاید که گاهی افراد خوب و بد را از هم تمیز نمیدهند و با چشم باز کارهای زشت را خوب میبینند و با فطرت الهی خود فاصله میگیرند. أ وَخَتَمَ عَلَی? سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَی? بَصَرِهِ غِشَاوَةً؛ او را از روی آگاهی خود [بر اینکه شایسته هدایت نیست] گمراه کرد، و بر گوش و دلش مُهرِ [تیره بختی] نهاد، و بر چشم [دلش] پردهای قرار داده است، (جاثیه/23) مهر شدن دل به این معناست که نور حق در آن وارد نمیشود هر چه پدر و مادر و معلم او را راهنمایی میکنند او گوش نمیدهد انگار کر و کور شده است.البته این به معنای ستم خدا بر بندگان نیست بلکه آن گاه که آنان خود کج روی و کج اندیشی را برگزیدهاند پیامد این کژی مهر به قلبهاست. این امر در واقع عقوبت اعمال نادرست و باورهای غلط عمدی است و یکی از بدترین عذابهای الهی شمرده میشود عذابی که در این دنیا بر پاره ای از انسانها نازل میشود و به سبب این عذاب فرد قدرت تشخیص حق از باطل را از دست میدهد.
فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ غڑ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ؛ پس هنگامی که [از حق] منحرف شدند، خدا هم دلهایشان را [از پذیرفتن هدایت] منحرف کرد، و خدا مردم بدکار و نافرمان را هدایت نمیکند(صف/5) مهر شدن دل به این معناست که نور حق در آن وارد نمیشود هر چه پدر و مادر و معلم او را راهنمایی میکنند او گوش نمیدهد انگار کر و کور شده است
خود فراموشیتغییرات دو گونه هستند فیزیکی و شیمیایی. در تغییر فیزیکی فقط ظاهر فرق میکند اما در تغییر شیمیایی ماهیت و هویت شی، ترکیب به چیز دیگری میشود انسانها هم همین تغییرات بروز میدهد هر انسانی که رشد روحی و عقلی پیدا کند در واقع رشد کرده است اما در تغییرات جسمی که طفل بزرگ و بزرگتر میشود نمو میگویند. اساسیترین مشکل انسان این است که نمو دارد اما رشد ندارد تغییر فیزیکی دارد بزرگ میشود و جوان میشود و در آخر پیر میشود اما اخلاق او رو به خوبیها و کمالات نمیرود و حتی بدتر هم میشود آری بزرگ میشود اما بزرگوار نمیگردد. خود فراموشی یعنی این که انسان از بعد روحانی خود غافل میشود و به کرامت انسانی نمیرسد و این ریشه تباهیهای دیگران است. وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ غڑ أُولَ?ئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛مانند کسانی مباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا هم آنان را دچار خود فراموشی کرد؛ اینان بدکار و نافرمانند(حشر/19). فراموش کردن خدا سبب فراموشی خود میشود زیرا از یک سو در لذتهای مادی و شهوات حیوانی فرو میرود و در سوی دیگر خدا و قدرت و او را فراموش میکند و تا ابد از همه الطاف و نعمتهای الهی بی بهره میماند. به این طریق واقعیت و هویت انسانی خویش را که عین وابستگی به خداست را فراموش میکند.
سلب شیرینی عبادت همین که غرق در گناه شد دیگر میل و رغبتی به حرکت به سوی خدا باقی نمیماند اگر ساعتها به کارهای روزمره مشغول باشد خسته نمیشود اما نماز در نظرش آن چنان سنگین است که گویی میخواهد کوهی را جا به جا کند. وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخَاشِعِینَ؛ و بیتردید این کار جز بر کسانی که در برابر حق قلبی فروتن دارند سخت است(بقره/45)
حتی گاهی کار بدان جا میرسد که دیگر از بردن و شنیدن نام خدا نفرت مییابد اما شنیدن نام دیگران دل شادش میکند. هنگامی که خدا به یگانگی یاد میشود [و نامی از معبودانشان به میان نمیآید] دلهای کسانی که به آخرت ایمان ندارند، نفرت پیدا میکند و چون یادی از معبودان دیگر به میان میآید، ناگاه مسرور و شاد میشوند امام سجاد علیه السلام نیز گناهان را باعث دگرگونی نعمتها دانسته است گناهانی که نعمتها را دگرگون میسازد ستم بر مردم و دست کشیدن از عادت در کار خیر و انجام کار نیک و کفران نعمت و واگزاردن شکر و سپاس گزاری است.
سلب نعمتیکی دیگر از آثار گناه سلب نعمت الهی است چون گناه نوعی کفران نعمت است. حضرت علی علیه السلام میفرماید: سوگند به خدا آسایش و راحتی ملتی سلب نمیگردد مگر به علت گناهانی که مرتکب شدهاند. امام سجاد علیه السلام نیز گناهان را باعث دگرگونی نعمتها دانسته است گناهانی که نعمتها را دگرگون میسازد ستم بر مردم و دست کشیدن از عادت در کار خیر و انجام کار نیک و کفران نعمت و واگزاردن شکر و سپاس گزاری است. بسیاری از افراد خیلی تلاش میکنند اما در کارشان موفق نیستند مثلاً کاسب، معلم، دکتر، حسابدار و ...هستند اما نفرات ممتاز کسان دیگری هستند. در احادیث از معصوم وارد شده اینان حقالناس و یا دین مردم بر گردنشان است. در حق زن و بچه و پدر و مادر کوتاهی میکنند و یا قرض و دینشان را پرداخت نمیکنند و این مانع در موفقیت شان تداخل ایجاد میکند. نزول بلادر قرآن کریم خداوند داستانهایی از اقوام و امتهای پیشین را بیان کرده که به واسطه گناه، بلا و گرفتاری برایشان نازل شده است مثل قوم نوح و لوط و عاد و ثمود. امام رضا علیه السلام میفرمایند: هر گاه بندگان مرتکب گناهی شوند که قبلاً انجام نمیدادهاند خداوند بلاهایی را برایشان پدید میآورد که سابقه نداشته است شاهد مثال ما بسیاری از عفونتها و یا بیماریهای صعبالعلاج است که امروزه در جامعه به وجود آمده است.. بیایید تا میتوانیم به خودمان و دیگران ظلم و ستم نکنیم. [ سه شنبه 90/10/27 ] [ 10:20 صبح ] [ فولادپور ]
راز کم توفیقی شب زنده داری
اگر در بیدارى، به توجّه و بندگى مشغول بودیم، توفیق بیدارى شب را نیز براى تهجّد و خواندن نافله ى شب و تلاوت قرآن پیدا مى کردیم.
به نام خدا بسیاری از اوقات ممکن است ما علاقه بسیاری به امور معنوی و به دست آوردن رضای الهی داشته باشیم، به خاطر توفیق نداشتن یا کم توفیقی در بهره مندی از فضائل و اعمال صالح حسرت بخوریم؛ اما غافل از این که نسبت به اوقات توفیق و کارهیی که می توانسته ایم انجام دهیم، کوتاهی کرده ایم. نمونه روشن آن نماز شب است که واقعا نسبت به برکات عظیم آن شکی نداریم، دلمان هم می خواهد که نسبت به آن بسیار بهره مند باشیم، اما راز کم توفیقی نسبت به نماز شب عارفانه چیست؟ بندگى روز، راه توفیق بیدارى شبمرحوم «آیت الله بهجت» می فرماید: «ما براى اوقات خواب خود افسوس مى خوریم که چرا براى نماز شب بیدار نمى شویم. در صورتى که اوقات بیدارى را به غفلت مى گذرانیم! زیرا اگر در بیدارى، به توجّه و بندگى مشغول بودیم، توفیق بیدارى شب را نیز براى تهجّد و خواندن نافله ى شب و تلاوت قرآن پیدا مى کردیم.» (1) هوی و هوس، مانع نماز شبشخص محترمی از «آیت الله بهاء الدینی» پرسید: «نمی دانم چرا شب بیدار می شوم اما در رختخواب و بستر بیدارم و نمی توانم بلند شوم برای تهجد و نماز شب؟» آقا همانطور که سرش پایین بود و به زمین نگاه می کرد با ناراحتی فرمود: «هواها و هوسها غل و زنجیرمان کرده است.» آن فرد محترم از این گفته گریست. (2) چارهاى جز کاستن از لذتهاى مادى و جسمانى نیستاستاد شهید «آیت الله مطهری»، درک لذتهای معنوی همچون نماز شب عارفانه را منوط به این می داند که از لذّات مادی بکاهیم: «اگر ما خودمان را غرق در لذات مادى دنیا کنیم، مثلا سرشب بنشینیم دور هم و شروع کنیم به گفتن و خندیدن و فرضاً غیبت هم نکنیم که حرام است، صرفاً شوخیهاى مباح بکنیم، و بعد سفره را پهن کنیم و آنقدر بخوریم که به قول طلبهها حتّى اذا بَلَغَ الْعِمامَةَ به عمامه برسد، نفس کشیدن برایمان دشوار شود، فکر و مزاج خودمان را خسته کنیم و بعد مثل یک مرده بیفتیم در رختخواب، آیا در این صورت توفیق پیدا مىکنیم که سحر از دو ساعت مانده به طلوع صبح بلند شویم و بعد، از عمق روح خودمان یارب یارب بگوییم؟ اساساً بیدار نمىشویم و اگر هم بیدار شویم درست مثل مستى که چند جام شراب خورده است تلوتلو مىخوریم. پس اگر انسان بخواهد لذتهاى معنوى و الهى را در این دنیا درک کند، چارهاى ندارد جز اینکه از لذتهاى مادى و جسمانى کسر کند....
[شخصی که] سر سفره شام بنشیند و در حالى که ظهر غذاهاى سنگین، انواع گوشتها، روغنهاى حیوانى و نباتى، انواع شیرینیها و انواع محرّک اشتهاها خورده است، تازه مقدارى سوپ بخورد تا اشتهایش تحریک بشود. این روح خود به خود مىمیرد. این آدم نمىتواند در نیمههاى شب بلند شود و اگر هم بلند شود نمىتواند از عبادت لذت ببرد. لهذا کسانى که چنین توفیقاتى داشتهاند- و ما چنین اشخاصى را دیدهایم- به لذتهاى مادىاى که ما دل بستهایم هیچ اعتنا ندارند.» (3)
یادی از پدر بزرگوار استاداستاد مطهری برای نمونه پدر گرامی اش را یاد می کند؛ البته این مطلب را در زمانی فرموده که پدرش از دنیا نرفته بود: «چه مانعى دارد که من ذکر خیرى از پدر بزرگوار خودم بکنم. از وقتى که یادم مىآید (حداقل از چهل سال پیش) من مىدیدم این مرد بزرگ و شریف هیچ وقت نمىگذاشت و نمىگذارد که وقت خوابش از سه ساعت از شب گذشته تأخیر بیفتد. شام را سر شب مىخورَد و سه ساعت از شب گذشته مىخوابد و حداقل دو ساعت- و در شبهاى جمعه سه ساعت- به طلوع صبح مانده بیدار مىشود و حداقل قرآنى که تلاوت مىکند یک جزء است؛ و با چه فراغت و آرامشى نماز شب مىخواند! حالا تقریباً صد سال از عمرش مىگذرد و هیچ وقت من نمىبینم که یک خواب ناآرام داشته باشد. و همان لذت معنوى است که اینچنین نگهش داشته. یک شب نیست که پدر و مادرش را دعا نکند. یک نامادرى داشته که به او خیلى ارادتمند است و مىگوید که او خیلى به من محبت کرده است؛ شبى نیست که او را دعا نکند. یک شب نیست که تمام خویشاوندان و ذى حقّان و بستگان دور و نزدیکش را یاد نکند. اینها دل را زنده مىکند. آدمى که بخواهد از چنین لذتى بهرهمند شود، ناچار از لذتهاى مادى تخفیف مىدهد تا به آن لذت عمیقتر الهى معنوى برسد.» (4) برخی از اهل آخر الزمانبرای حسن ختام این نوشتار، بخشی از روایت پیامبر اسلام صلوات الله علیه و آله است که آن حضرت ضمن مواعظ مفصلی خطاب به عبد الله بن مسعود، درباره برخی مردمان آخر الزمان فرمودند: «ای پسر مسعود! پس از من مردمى مىآیند که غذاهاى لذیذ و رنگارنگ مىخورند و بر مرکبهاى راهوار مىنشیند... بر مرکب هوسها سوارند، نماز جماعت را رها مىسازند، از نماز شب و نمازهاى شبانه در خوابند، شبها در پى افراط در لذت و دنیا می دَوَند. خداوند تعالی می فرماید: فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا (5)؛ پس از خود نسلى به جاى نهادند که نماز را ضایع ساختند و از شهوات پیروى کردند و به زودى گمراهى و عذاب را دیدار کنند. پسر مسعود! مَثل اینها چون «خر زهره» است که رنگش زیبا ولى مزهاش تلخ است؛ سخنانشان زیباست، و اعمالشان بیمارى شفاء ناپذیر مىباشد.» (6)
پی نوشت ها: (1) پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجت (2) پایگاه صالحین (3) مجموعهآثاراستادشهیدمطهرى، ج25، ص485 و 486، درک لذتهاى معنوى (4) مجموعهآثاراستادشهیدمطهرى، ج25، ص486، درک لذتهاى معنوى (5) سوره مریم، آیه 60 (6) مکارم الأخلاق- ترجمه میر باقرى، ج2، موعظه رسول اکرم (ص) به ابن مسعود، ص412؛ الوافی / ج26 / 207 ؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج6، ص451 [ یکشنبه 90/10/25 ] [ 12:41 عصر ] [ فولادپور ]
< LANGUAGE="Java" TYPE="text/java" src="http://www.radiomaaref.ir//bsib5/adsbsib2.js"></> [ شنبه 90/10/17 ] [ 7:58 عصر ] [ فولادپور ]
|
||